Gelijkwaardigheid en partnerschap
Speciaal bier, speciale koffie, frikandel speciaal. Zeg het woord ‘speciaal’ eens 15 keer hardop. Klinkt speciaal toch? In ons jeugdbeleid waar zorg, onderwijs en opvang meer verbonden worden komt het woord ook regelmatig terug: we spreken van kinderen met speciale behoeftes die in reguliere omgevingen worden opgevangen. Maar is het wel terecht om te spreken in termen van speciaal en regulier? Want uiteindelijk is geen kind regulier, en zijn ze wel allemaal speciaal.
Hoe kunnen we samenwerken naar een wereld waarin we minder denken in de valse tegenhangers van speciaal en regulier. Volgens Jitty Runia, accounthouder bij Youké Jeugd en opvoedhulp, ligt de sleutel bij gelijkwaardigheid en partnerschap. Zowel tussen professionals van verschillende sectoren, alsook in de omgang met kinderen en hun ouders.
Toegevoegde waarde
“We werken nu echt anders dan een aantal jaar geleden” vertelt Jitty. “Voorheen nam de jeugdzorg meer een rol in van expert die weet wat er moet gebeuren en een actieplan opstelt. We haalden kinderen uit hun natuurlijke omgeving voor behandeling en begeleiding, en adviseerden ouders in de opvoeding van hun kind. Dat zie ik nu heel anders gebeuren. We hebben onszelf opnieuw uitgevonden en nemen veel meer de rol in van samenwerkingspartner, zowel met school en opvang als met ouders en kinderen. Dat betekent samen puzzelen en zoeken naar de juiste aanpak, en daarbij is het een constante zoektocht waar ieders toegevoegde waarde zit. Gelijkwaardigheid is een belangrijke voorwaarde, alleen dan kunnen ieders kwaliteiten benut worden. En haal gelijkwaardigheid en gelijk zijn vooral niet door elkaar, iedereen brengt juist een ander perspectief en achtergrond, daarin zitten onze verschillen. Maar in gelijkwaardig partnerschap zijn die verschillen juist een meerwaarde en draagt de diversiteit bij aan duurzame oplossingen.
Begeleiding of partnerschap?
Hoe verhoudt dit idee van gelijkwaardig partnerschap zich tot bijvoorbeeld het begrip ouderbegeleiding? “Zodra je spreekt over begeleiding zegt dat ook iets over een hiërarchie. De ene partij begeleidt de andere. Wij proberen echt op een andere manier naar de zorg voor kinderen te kijken. Ouders zijn daarin de experts over hun kinderen en zullen ook altijd ouder blijven. Natuurlijk is het de bedoeling dat wij meer toevoegen dan wat een buurvrouw ook kan, maar laten we vooral niet betweterig zijn. Onze expertise ligt in onze kennis van behandelen, maar dat is alleen effectief als het in partnerschap met ouders en kinderen gebeurt.
Business as usual
Met het project Pedagogisch Pact werken we aan de bewustwording van dit gelijkwaardige partnerschap tussen verschillende sectoren. Het helpt om zelf te ervaren hoe belangrijk gelijkwaardigheid is, hoe het voelt om niet ‘begeleid’ of ‘geadviseerd’ te worden, maar samen op zoek te gaan naar nieuwe samenwerkingsmogelijkheden. Dat noemen we nu nog speciaal, maar wordt hopelijk op termijn gewoon business as usual.